وسواس: علت، علائم، انواع، درمان / درمان وسواس از نظر اسلام و با قرآن
وسواس: علت، علائم، انواع، درمان / درمان وسواس با دارچین / درمان وسواس از نظر اسلام و با قرآن / درمان وسواس فکری، وسواس شستشو و تمیزی
وسواس : در این مقاله از بخش روانشناسی و اختلالات روانشناسی در وبسایت نایریکا به وسواس, وسواس چیست, علت وسواس, علائم وسواس, انواع وسواس, درمان وسواس, درمان وسواس با دارچین, درمان وسواس از نظر اسلام, درمان وسواس فکری, درمان وسواس شستشو, درمان وسواس تمیزی, درمان وسواس با قرآن می پردازیم.
با ما همراه باشید.
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
وسواس, وسواس چیست, علت وسواس, علائم وسواس, انواع وسواس, درمان وسواس, درمان وسواس با دارچین, درمان وسواس از نظر اسلام, درمان وسواس فکری, درمان وسواس شستشو, درمان وسواس تمیزی, درمان وسواس با قرآن, درمان وسواس در طب سنتی
برای دسترسی سریع به محتوای متن از لینکهای زیر استفاده کنید:
- وسواس چیست
- علت وسواس
- علائم وسواس
- انواع وسواس
- درمان وسواس
- درمان وسواس با دارچین
- درمان وسواس از نظر اسلام
- درمان وسواس فکری
- درمان وسواس شستشو
- درمان وسواس تمیزی
- درمان وسواس با قرآن
وسواس چیست
وسواس یک ایده، فکر، تصور، احساس یا حرکت مکرر یا مضر است که با نوعى احساس اجبار و ناچارى ذهنى و علاقه به مقاومت در برابر آن همراه است.
بیمار متوجه بیگانه بودن حادثه نسبت به شخصیت خود بوده از غیرعادى و نابهنجار بودن رفتار خود آگاه است.
وسواس چیست
روان شناسان وسواس را نوعى بیمارى از سرى نِوروزهاى شدید مى دانند که تعادل روانى و رفتارى را از بیمار سلب می کند و او را در سازگارى با محیط دچار اشکال مى سازد و این عدم تعادل و اختلال داراى صورتى آشکار است.
روانکاوان نیز وسواس را نوعى غریزه واخورده و ناخودآگاه معرفى مى کنند و آن را حالتى مى دانند که در آن، فکر، میل، یا عقیده اى خاص، که اغلب وهم آمیز و اشتباه است آدمى را در بند خود مى گیرد، آنچنان که اختیار و اراده را از او سلب می کند و بیمار را وامى دارد که حتى رفتارى را برخلاف میل و خواسته اش انجام دهد و بیمار هرچند به بیهودگى کار یا افکار خود آگاه است اما نمى تواند از قید آن رهایى یابد.
وسواس به صورت هاى مختلف بروز مى کند و در بیمار مبتلاى به آن این موارد ملاحظه مى شود:
اجتناب؛ تکرار و مداومت؛ تردید؛ شک در عبادت؛ ترس؛ دقت و نظم افراطى؛ اجبار و الزام؛ احساس بن بست؛ عناد و لجاجت.
علت وسواس
اختلال وسواسی یک نوع اختلال اضطرابی ناتوان کننده است.
در این اختلال مدام افکار مزاحم و ناخواسته ای شکل می گیرند که فرد نمی تواند از دست آنها خلاص شود.
علت وسواس
مثلاً ممکن است فرد دائماً از این که همه اجسام آلوده هستند هراس داشته باشد و برای رهایی از این هراس مکرراً دستها و اجسام را بشوید.
وسواس شستشو یک نوع از اختلال وسواسی به شمار می رود.
اختلال وسواسی از انواع خفیف تا بسیار شدید می تواند باشد و می تواند موجب آشفتگی زندگی فردی و اجتماعی شده و حتی کار یا تحصیل فرد را مختل کند.
علت ایجاد وسواس چیست؟
علت دقیق ایجاد وسواس مشخص نشده است ولی علل مختلفی از جمله علل مربوط به مغز، عوامل ژنتیکی و محیطی بر آن تاثیر دارند.
تصویر برداری از مغز در بیماران نشان می دهد که فعالیت مغز این افراد الگوی متفاوتی دارد و فعالیت قسمت خاصی از مغز در آنها غیر طبیعی است.
این یافته ها و نیز به هم خوردن تعادل واسطه های شیمیایی خاصی مانند سروتونین ممکن است با بیماری در ارتباط باشد.
علائم وسواس
علائم اختلال وسواسی چیست؟
وسواس یک بیماری مزمن و طولانی مدت است.
ممکن است علائم زمانی افزایش و زمانی کاهش یابند.
علائم وسواس
درمان، علائم بیماری را تخفیف می دهد ولی ممکن است برخی از علائم مدتی پس از شروع درمان نیز باقی بمانند.
اضطراب شایع ترین علامت این بیماری است.
مثلاً ممکن است فرد احساس کند که اگر یک کار خاص را انجام ندهد اتفاق وحشتناکی رخ می دهد.
یا ممکن است مکرراً اجاق گاز ، شیر آب، بخاری، قفل در و … را چک کند و اگر این کار را نکند احساس اضطراب شدید، پریشانی و بی کفایتی به فرد دست می دهد.
وسواس چک کردن یکی دیگر از انواع وسواس است.
نشانه های اختلال وسواسی شامل :
١- وسواس :
افکار نا بجا، تکرار شونده، ناخواسته و اجبار کننده ای است که افکار طبیعی فرد را مختل می کند و موجب اضطراب یا هراس می شود.
این افکار می توانند فجیع و بیرحمانه، جنسی و یا به صورت ترس از بیماری باشد.
و یا مانند ترس زیاد از صدمه دیدن خود یا افراد مورد علاقه ، نیاز شدید به این که باید همه ی کارها کاملاً دقیق و صحیح انجام شوند ، هراس از آلودگی و کثیفی اشیا و…
٢- اضطرار و اجبار :
رفتارها یا کارهای عمدی است که برای کنترل افکار وسواسی مکرراً انجام می شوند.
فرد به این روش تلاش می کند تا از دست افکار آزار دهنده خود خلاص شود.
مانند شستن مکرر یا چک کردن مداوم کاری که انجام شده ، شمردن مکرر یک عمل مانند شمردن مکرر دفعات شستشو ، تکرار کردن کارها مثلاً چیدن مکرر اشیا برای این که منظم شوند ، جمع آوری و انباشتن اشیا خاص و…
افراد مبتلا در آگاهی از بیماری خود متفاوتند.
ممکن است گاهی متوجه باشند که افکارشان صحیح نیست و گاهی عمیقاً به آن معتقد باشند.
چگونه اختلال وسواسی تشخیص داده می شود؟
تشخیص اختلال وسواسی با توجه به علائم آن، تاریخچه بیماری و معاینه توسط پزشک صورت می گیرد.
وسواس یا اجبار به انجام کار خاص وقت گیر بوده و معمولاً بیش از یک ساعت در روز طول می کشد.
همچنین به میزان زیادی روال عادی زندگی روزمره، کار، روابط اجتماعی یا تحصیل فرد را مختل می کند.
انواع وسواس
از جمله انواع وسواس و اختلالات مرتبط می توان به موارد زیر اشاره داشت:
انواع وسواس
وسواس فکری عملی
در حالی که محتوای خاص و نشانه های وسواس فکری و وسواس های عملی در افراد متفاوت است، اما برخی از ابعاد نشانه در وسواس فکری یا عملی مشترک هستند، از جمله این ابعاد می توان به موارد زیر اشاره داشت:
نظافت – وسواس شستشو (وسواس های فکری آلودگی و وسواس های عملی نظافت).
تقارن (وسواس های فکری تقارن و وسواس های عملی تکرار کردن، منظم کردن و شمردن).
افکار ممنوعه یا تابو ( مثل وسواس های فکری پرخاشگری، جنسی و مذهبی و وسواس های عملی مربوطه).
صدمه و آسیب ( مثل ترس از صدمه زدن به خود یا دیگران و وسواس وارسی کردن مرتبط).
وسواس بدریخت انگاری بدن
با اشتغال ذهنی به یک یا چند نقص یا عیب خیالی در ظاهر بدن که برای دیگران قابل مشاهده نیستند یا جزئی بوده و با رفتارهای تکراری (مثل وارسی کردن در آینه، آرایش بیش از حد یا اطمینان خوهای) یا اعمال ذهنی (مثل مقایسه کردن ظهر خویش با دیگران) در پاسخ به نگرانی های ظاهر مشخص می شود.
وسواس احتکار
افراد مبتلا به اختلال احتکار به طور مداوم مشکل دور انداختن اموال یا دل کردن از آنها بدون در نظر گرفتن ارزش آنها را دارند.
در نتیجه این افراد نیاز خیالی شدیدی در زمینه ذخیره کردن وسایل و ناراحتی زیاد از دور انداختن وسایل مشهود است.
این اختلال با جمع کردن طبیعی تفاوت دارد.
برای مثال نشانه های اختلال ذخیره کردن به انباشته شدن تعداد زیادی اموال منجر می شود که به قدری مکان زندگی را پر می کند و به هم میریزد که از مصرف آنها به طور قابل ملاحظه ای چشم پوشی می شود.
اختلال مو کنی
با کندن عود کننده مو مشخص می شود که به از دست دادن مو و اقدامات مکرر برای کاهش ئادن یا متوقف کردن مو کندن منجر می شود.
اختلال پوست کنی
با کندن عود کننده پوست مشخص می شود که به زخم های پوستی و اقدامات مکرر برای کاهش دادن یا متوقف کردن پوست کنی منجر می شود.
درمان وسواس
آیا درمان وسواس فکری – عملی (ocd) امکان پذیر است؟
در پاسخ باید گفت که بله، امروزه بسیاری از راهکارها و روش های درمانی برای خود یاری و درمان وسواس وجود دارند که افراد با استفاده از این روش های درمان، می توانند اختلال وسواس فکری- عملی خود را درمان نمایند.
درمان وسواس
وسواس فکری-عملی (OCD) در صورت عدم درمان به موقع می تواند پیامد ها و مشکلاتی را در زندگی فرد ایجاد نماید که از جمله مهمترین آنها می توان به انزوا و گوشه گیری اشاره داشت.
خودیاری در درمان وسواس
روش ها و راهکاری وجود دارند تا فرد مبتلا به وسواس بتواند وسواس خود را کنترل نماید.
در ادامه این روش ها و راهکار های درمان اختلال وسواس توضیح داده شده است.
۱- مقابله با وسواس با روش‌های خودیاری
یکی از دلایل ابتلا به وسواس، استرس و اضطراب در زندگی است.
بنابراین باید سبک زندگی خود را طوری تغییر دهید که به کنترل استرس و نگرانی شما کمک کند.
برای این منظور روش‌های زیر برای درمان وسواس مفید خواهد بود.
لازم به ذکر است که استفاده از روش های زیر تا حد زیادی به شما برای بهبود وسواس و استرس کمک می کند ولی این روش ها به تنهایی نتیجه بخش نخواهند بود.
روش اول: فعالیت‌های منظم بدنی داشته باشید و ورزش کنید.
بهتر است تمرین‌ها را در چند نوبت در طول روز مثلا در سه تایم ۱۰ دقیقه ای و با تمرکز انجام دهید.
روش دوم: ارتباط خود را با اطرافیان حفظ کنید.
تنهایی و انزوا علائم وسواس عملی-فکری را تشدید میکند.
ارتباط با اطرافیان دوستان و خانواده و بیان نگرانی‌ها می‌تواند در کاهش این استرس ها موثر باشد.
روش سوم: خواب کافی داشته باشید میزان خواب و استراحت با اضطراب و نگرانی رابطه تنگاتنگی دارد.
خواب کافی تأثیر مثبتی در درمان اختلال وسواس دارد.
روش چهارم: مدیتیشن کنید. مراقبه، یوگا، تنفس عمیق و ریلکس کردن تکنیکهای مناسبی برای کاهش فشارهای ذهنی و استرس و اضطراب است.
نکته: ضربه های روحی می تواند باعث تشدید اختلالات وسواس فکری- عملی شود.
پس حواستان به اینگونه موارد باشد و سعی کنید که اول ضربات روحی ناشی از سوانح و اتفاقات بد را پشت سر بگذارید و سپس به درمان وسواس خود بپردازید.
۲- یاد بگیرید در برابر الگوهای مکرر رفتاری مقاومت کنید.
یکی از راه‌های موثر برای درمان اختلال وسواس، مقابله و مقاومت در برابر رفتارهای مکرر و وسواس گونه است در هر یک از موارد زیر می توانید راه‌حل‌های خود را داشته باشید.
با ترس هایتان روبرو شوید.
به جای فرار کردن از ترس، خود را در شرایط محرک قرار دهید و سعی کنید الگوی رفتاری خود را در زمان مواجه با این شرایط تغییر دهید.
اگر این امکان برای شما وجود ندارد، سعی کنید مدت زمان انجام رفتارهای وسواسی را به تدریج کم کنید.
در هنگام مقابله با وسواس، احساس کنترل اوضاع در شما بوجود می آید.
همش که نباید ترسید، راه که بیفتید، ترستان می ریزد.
ذهن خود را با چیزهای دیگری مشغول کنید.
زمانی که رفتارها و افکار های وسواس گونه در شما بروز میکند توجه تان را به چیز دیگری جلب کنید.
کارهایی را که به آنها علاقه دارید، انجام دهید.
مثلا ورزش کنید، کتاب بخوانید، بازی کامپیوتری انجام بدید، با دوستان خود صحبت کنید، کلیپ های مورد علاقه تان را نگاه کنید و خلاصه هر کاری که در پرت کردن حواستان موثر است را انجام دهید و افکار و رفتار وسواسی را به تأخیر بیندازید.
معمولاً پس از اینکه توانستید تمایلات را به تأخیر بیندازید، متوجه می‌شوید که شدت آن ها کمتر شده و تمایل تان به وسواس کاهش یافته است.
هر چه زمان بیشترین تمایلات به وسواس را منتظر بگذارید، کمتر به سراغ شما می آیند.
درمان وسواس با دارچین
در طب سنتی ایران طبیعت دارچین را گرم و خشک در درجه سوم دانسته اند.
دارچین نشاط آور بوده و برای درمان وسواس مفید است.
درمان وسواس با دارچین / درمان وسواس در طب سنتی
درمان وسواس در طب سنتی
در بیماری وسواس شخص بیمار دائما کارهای خود را تکرار و چک میکند و دلهره دارد که مبادا کارش را درست انجام نداده باشد ، مثلا آیا در را قفل کرده یا نه و هم چنین در شست و شوی دست و بدن و چیزهای دیگر دائما شک میکند که مبادا بعد از شستن مکرر ، دستانش آلوده باشد.
علت این بیماری ، زیادی صفرای خون و بیماری کبد میباشد.
درمان خوراکی وسواس:
میوه های ترش و شیرین ، سکنجبین ، خاکشیر ، روغن زیتون ، کاهو ، مواد غذایی با طبع سرد مثل ماهی و گوشت خروس ، شیر گاو مربای پوست هندوانه با عسل.
درمان گیاهی وسواس:
۱- خوردن جوشاندهی بنفشه با گل ختمی برای رفع وسواس مفید است.
۲- دارچین برای وسواس مفید است.
۳- شربت تهیه شده از شکوفه گیاه پنبه مفید است.
درمان وسواس با عرقیات :
عرق کاسنی و عرق گل گاو زبان.
درمان وسواس با آبمیوه جات :
موارد پرهیز :
غذاهای پر چرب ، غذاهای سرخ کردنی ، مواد غذایی با طبع گرم.
درمان وسواس از نظر اسلام
روزه داری و پرهیز از پرخوری از فنون مهم درمان وسواس است و به دو دلیل در ارتباط با وسواس بر روزه داری تأکید شده است:
یکی معنوی؛ زیرا انسان روزه دار توجهش به خدا زیاد است و از این رو، افکار شیطانی به او هجوم نمی آورند، و دوم آن که لازمه روزه داری پرهیز از پر بودن دایمی معده می باشد و این در کاهش افکار و امیال وسواسی مۆثر است.
درمان وسواس از نظر اسلام
آدم وسواسى نیز در فکر و یا عمل دچار حساسیت بیش از اندازه شده و از حد متعادل و معین خارج شده است.
آرى در مراحل اولیه، شک و تردید – چه در افکار و چه در اعمال – ناخواسته و غیراختیارى است و بدون اراده شخص به ذهن فرد مىآید و یا در عمل و رفتارش ظاهر مىشود و به عبارتى یک نوع بیمارى است که در وجود او رخنه کرده است، اما تداوم و عدم تداوم آن قابل کنترل است.
از نظر اسلام شخص وسواسى بیمار تلقى مىشود و رفتار او، رفتارى نابهنجار است.
اسلام براى اعمال یا افکار وسواسى، اعتبارى قائل نیست و به چنین فردى توصیه مىشود به افکارش بىتوجه باشد و ترتیب اثر ندهد، بلکه مثل سایر مردم به مسائل نگاه کند و مناسک دینى را نیز مثل عموم مردم انجام دهد.
حتى اسلام در مواردى که وسواس شدت پیدا مىکند، رعایت برخى از مسائل (مثل طهارت، وضو، غسل و…) را از عهده فرد مبتلا به وسواس برداشته، مىگوید: با همان بدن یا لباسى که فکر مىکند نجس است یا همان وضو و غسلى که احساس مىکند باطل است نماز بخواند، هیچ اشکالى ندارد.
درمان وسواس فکری
برای درمان وسواس فکری، روان‌شناسان دارودرمانی را هم تجویز می‌کنند، اما بهترین شیوه مراجعه به مشاوری است که با صحبت بتواند فرد را از شر وسواس فکری نجات دهد.
این بیماری زمانی بهتر درمان می‌شود که فرد نسبت به وسواس فکری خود آگاهی داشته باشد و بداند در آینده این موضوع برای او خطرناک می‌شود.
درمان وسواس فکری
همچنین کاهش گوشه‌نشینی و اجتماعی‌بودن، افزایش اعتماد به نفس، اندیشیدن به زمان حال و فعالیت‌های بدنی و ورزش منظم می‌تواند چند راه پیشگیری این بیماری باشد.
البته خانواده هم بی‌تاثیر نیست و اعمال حمایت بیش از حد، توقعات و حساسیت زیاد سبب می‌شود کودکان در این خانواده‌ها دچار اضطراب و وسواس فکری شوند.
روان‌شناسان توصیه می‌کنند برای مقابله با این افکار خود را مشغول به کاری کنید مثلا وقتی این افکار وسواسی به سراغ شما می‌آید ذهن خود را به چیز دیگری معطوف کنید، مطالعه کنید یا این که فیلم ببینید که این کار نیاز به مهارت فراوانی دارد تا فرد دچار اضطراب نشود.
راه‌حل‌هایی هم که صفی پیشنهاد میکند، می‌تواند برای درمان این بیماری موثر باشد:
برنامهریزی کنید که زمان فکرکردن درباره موضوع وسواس، ساعت خاصی باشد و در طول روز هرگاه افکار وسواسی به ذهنتان آمد، به خودتان بگویید زمان فکرکردن فلان ساعت مقرر است، به مرور از زمان فکر کردن به آن افکار بکاهید تا این که این زمان به صفر برسد و همچنین هر روز به خود تلقین کنید «من قادرم افکار وسواسی‌ام را کنار بگذارم»؛
زیرا تلقین یکی از راه‌های مبارزه با افکار منفی است و وسواس فکری نیز چیزی جز تکرار فکرهای منفی و مزاحم نیست.
درمان وسواس شستشو
به طور علمی و از دیدگاه روانشناسی وسواس شستشو یک اختلال وسواس فکری عملی می باشد.
درمان وسواس شستشو
اینگونه افراد همیشه احساس کثیفی دارند و از تماس مستقیم با وسایل مختلف خودداری می کنند و این احساس اضطراب در آن ها وجود دارد که نکند دست های من با برخورد به این شیء آلوده شود.
این نوع وسواس نسبت به سایر انواع قابل راحت تر قابل درمان می باشد.
علائم و نشانه های وسواس شستشو:
وسواس شستشو در فرد دارای دو مرحله است در مرحله ی اول فرد درباره تمیز شدن یا نشدن تردید دارد و در مرحله ی دوم عدم تحمل و بی صبری نسبت به این طرز فکر است.
این موضوع برای این افراد بسیار آزاردهنده است و به شدت زندگی شخصی و خلقیات روانی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
اینگونه افراد به طور مداوم در حال شستشوی دست ها و اشیاء هستند و نسبت به هر چیزی احساس آلودگی و کثیفی دارند.
علت های بروز وسواس شستشو در افراد:
شاید یکی از علل رایجی که در بین این افراد موجب بروز وسواس می شود ترس از صدمه زدن به خود و دیگران باشد این افراد تصور می کنند اگر همه چیز آنقدر تمیز نباشد دچار بیماری و آسیب خواهند شد.
یکی دیگر از علت های وسواس شستشو در افراد، درگیری های فکری و اضطراب می باشد بسیاری از این افراد برای رهایی از دغدغه های فکری به سراغ شستشو می روند.
راه های مفید برای درمان وسواس شستشو:
روش های مختلفی برای درمان اینگونه بیماری وجود دارد.
در درمان حساسیت زدایی درمانگر از بیمار می خواهد که در تصوراتش با ترس از کثیفی روبه رو شود و با انجام تمریناتی این ترس خود را کنترل کند.
برخی از روان درمانگران برای درمان این بیماری از درمان شناختی و بحث و گفت و گو با بیمار اشتفاده می کنند تا به ریشه یابی این بیماری و درمان آن بپردازند.
درمان شرطی سازی نیز می تواند راهکار مناسب درمانی باشد در این روش بیمار یک کش دور دست خود می بندد و هر زمان که فکر شستشو به سراغ او آمد با کشیدن کش و ضربه زدن به دست به خود یادآوری می کند که باید مانع انجام این عمل شود.
درمان وسواس تمیزی
وسواس تمیزی: اینکه یک انسان، فردی باشد که دوست دارد چیزهای مختلف را تمیز و پاکیزه نگه دارد، یک ویژگی مثبت تلقی می‌گردد.
وقتی همه چیز تمیز و مرتب است و در حالتی آراسته قرار دارد، شما واقعا احساس بهتری دارید.
درمان وسواس تمیزی
زمانی که موعد تمیز کردن یک خانه، انبار، اتومبیل، دفتر و یا هرجای دیگری فرا می‌رسد، شما متوجه خواهید شد که افراد مرتب و پاکیزه تمایل به احساس استرس و آشفتگی کمتری در خود دارند.
اما اگر نظافت باعث برخی از انواع پیامدها یا عواقب منفی برای خودتان و یا عزیزانتان شده باشد، ممکن است گویای نزدیک شدن شما به مرز وسواس تمیزی اجباری یا وسواس نظافت باشد.
دکتر خدایی روانپزشک معتقد است: فرد وسواسی باید به خودش کمک کند، در هر چیزی که اعتدال رعایت نشود، مشکل زاست؛ بنابراین نه باید زیاده روی کرد و نه کم گذاشت.
وقتی همه اذعان می کنند خانه مرتب و یا شیئی تمیز است، باید آن را بپذیریم تا در دام وسواس نیفتیم و افکار مزاحم را از خود دور کنیم تا مشغله فکری و خستگی بیش از حد و بیماری های جسمی و روانی سراغمان نیاید.
اگر حس کردید مدام یک کار را تکرار می کنید، مراقب باشید و دست از این عمل بردارید.
به گفته او، بهترین کار کنترل افکار است، به این ترتیب که افکار مخرب را کم کم نادیده بگیریم، مثلا اگر فکر می کنیم باید لباسی را چهار بار بشوییم تا تمیز شود، هر بار یک بار از تعداد دفعات شستن کم کنیم تا به یک بار برسد.
می توان فکر کرد ناظری بر کار ما نظارت می کند و خود را متعهد به انجام ندادن رفتار تکراری کرد.
از سوی دیگر، فضای کار باید شاد باشد تا خستگی دیرتر سراغتان بیاید.
وادارکردن خود به قبول داشتن کار دیگران و کمک گرفتن از آنها، انجام خانه تکانی و تمیزکردن خانه را آسان تر می کند و تمرینی است برای مبارزه با وسوسه وسواس.
درمان وسواس با قرآن
انواع وسواس در قرآن
وسوسه در قرآن اساساً بیرون رفتن از مرز اعتدال تلقی می گردد و به اشکال و انواع مختلف بروز می نماید.
گاهی وسوسه در امور اعتقادی ظاهر می شود و گاهی هم خود را در عبادات با اعمال غیر عبادی نشان می دهد.
درمان وسواس با قرآن
با نگرشی پیرامون وسواس در قرآن کریم، مشخص می شود که همه افراد وسوسه پذیرند و آفت وسوسه می تواند بر جان همه بنشیند
وسوسه در اعتقادات (وسواس های فکری)
منظور از وسوسه در اعتقادات، تردیدها و پندارهایی است که در باورهای اعتقادی انسان ایجاد می گردد و اگر این پندارها پذیرفته و تقویت گردد، انسان را به سمت تباهی می کشاند.
از آنجایی که شک و تردید گذرگاه خوب و توقف گاه بدی است، لذا اگر با سلاح نیرومند علم و یقین نابود گردد و در زدودن آنها کنکاش شود، آسیب رسان نخواهد بود.
وسوسه در اعمال (وسواس های عملی)
وسوسه در اعمال به دو شکل وسوسه در اعمال عبادی و اعمال غیرعبادی ظاهر می شود.
وسوسه در اعمال عبادی عبارت است از: وسوسه در نیت، وضو، غسل، نماز و … که این وسوسه بسته به این که فرد در کدام یک از این اعمال مستعد وسوسه باشد وارد می شود و با القاء وسوسه در هر یک از این موارد می تواند عبادات انسان را از محتوا و ارزش و ثوابی که برای آن در نظر گرفته شده است، تهی سازد.
پدید آمدن وسوسه در اعمال غیرعبادی نیز بسیار زیاد است و دامنگیر کسانی که متعهد به برنامه های مذهبی نیستند، نیز می شود.
آنان که گرفتار وسوسه در اعمال غیر عبادی می شوند، پیوسته زمان را با بازبینی های مکرر، شمارش های بی جا، تردیدها، تکرارها و معطل سازی های بی دلیل سپری می کنند.
با بررسی آیات قرآن، به این نکته می‌توان پی برد که یک مسلمان واقعی هیچ وقت گرفتار این بیماری نمی شود.
خداوند متعال در این باره در قرآن می فرماید: «یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ » ۴؛ یعنی: خداوند برای شما آسانی خواسته است نه سختی.
علل بروز وسواس از دیدگاه قرآن،
در قرآن کریم از شیطان، نفس و مردم به عنوان سه عامل موثر در بروز وسوسه یاد شده است.
۱- شیطان
آیات متعددی در قرآن به نقش شیطان در ایجاد وسوسه در انسان‌ها هم در حیطه اعتقادات (وسواس های فکری) و هم در حیطه اعمال (وسواس های عملی) اشاره کرده است.
خداوند متعال در این رابطه می فرماید: «شیطان موجودی است که پیوسته در دل مردم وسوسه می کند» ۵ «از گام های شیطان پیروی نکنید»۶، «از زمینه های نفوذ شیطان در انسان، شک و تردید است»۷ از «یوسف با دخالت شیطان، سختی ها و گرفتارهای های زیادی کشید» ۸ و «بی شک شیطان ها به دوستان خویش وحی می کنند تا با شما به جدال برخیزند»
۲- نفس
گاهی اوقات منشأ وسوسه، نفس انسان است.
در این رابطه، خداوند متعال می فرماید: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ: ما انسان را آفریدی و وسوسه های نفس او را می دانیم».
۳- مردم
سومین عامل برانگیزنده وسوسه که در قرآن به آن اشاره شده مردم است.
کسی یا کسانی که با انسان برخورد می کنند و مثلاً با گفتارهای تردید آفرین و یا نوشته های وسوسه انگیز، یقین را از انسان‌ها دور نموده و در آنها، کشش‌ها و گرایش های نامعقول و نامشروع پدید می آورند.
در این رابطه، در قرآن آمده است: «… الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ …»۱۰؛ به خداوند پناه می برم از شر آن که در سینه ها وسوسه می کند، چه از جنس جن و چه از جنس مردم.
درمان وسواس : ذکر درمانی
یکی از راه هایی که قرآن برای کسب آرامش و دوری از وسواس مطرح کرده، ذکر و یاد خدا است، خداوند متعال در این باره می فرماید:
«هنگام وسوسه شیطان، خداوند را بیاد آورید تا بصیرت یابید» ۱۱، «بدانید که دل ها تنها با ذکر خداوند آرامش می یابد»۱۲، «هنگام وسوسه شیطان به خداوند پناه ببر که او شنوا و داناست» ۱۳،«بگو به پروردگار مردم، پناه می برم» ۱۴و «بگو به پروردگار سپیده صبح، پناه می برم» ۱۵، در این آیات، ذکر و یاد خداوند به عنوان یک عامل موثر در پیش گیری و درمان وسواس مطرح شده است.
وسوسه در اعمال عبادی عبارت است از:
وسوسه در نیت، وضو، غسل، نماز و … که این وسوسه بسته به این که فرد در کدام یک از این اعمال مستعد وسوسه باشد وارد می شود و با القاء وسوسه در هر یک از این موارد می تواند عبادات انسان را از محتوا و ارزش و ثوابی که برای آن در نظر گرفته شده است، تهی سازد.
کارم را به خدا واگذار نمودم، و «إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ »۱۸؛ شیطان، بر کسانی که ایمان دارند و به خدایشان توکل می کنند، تسلط ندارد.
